ڪراچي-17 مارچ (اي پي پي) سنڌ جي وڏي وزير سيد مراد علي شاهه اسڪول ايجوڪيشن بابت بنيادي تعليم ۽ ابتدائي ٻاروتڻ سنڀال ۽ تعليم جي اهميت تي زور ڏيندي اسڪول جي سطح تي هيڊ ماسترن جي مالي ۽ انتظامي اختيارن ۾ واڌ جي منظوري ڏيندي ٽائون آفيسرن، ضلعي تعليم آفيسرن جي اضافي ۽ ٻٽين پوسٽن جي خاتمي جي هدايت ڪندي تعليم کاتي کي ڊجيٽل ڪرڻ جي اهميت تي پڻ زور ڏنو آهي. اهڙا فيصلا سنڌ جي وڏي وزير جي صدارت ۾ ٿيل اجلاس ۾ ڪيا ويا. اجلاس ۾ ڳالهائيندي سنڌ جي وڏي وزير سيد مراد علي شاهه چيو ته تعلقي کان ڊويزنل سطح تائين غير ضروري انتظامي بار کي ختم ڪيو وڃي. وڏي وزير سنڌ ايجوڪيشن فنڊ ماڊل ۽ ايجوڪيشن مئنيجمينٽ آرگنائيزيشن ذريعي پبلڪ پرائيويٽ پارٽنرشپ جي اهميت کي پڻ اجاڳر ڪيو، جنهن جو مقصد پرائمري ۽ پوسٽ پرائمري اسڪولن ۾ فرق کي ختم ڪرڻ، موجوده اسڪولن جو انگ وڌائڻ ۽ ضروري سهولتن سان گڏ ڪلاس روم شامل ڪرڻ آهي. اجلاس ۾ وڏي وزير کي ٻڌايو ويو ته صوبي ۾ 40990 اسڪول آهن جن ۾ 36300 پرائمري اسڪول، 2600 ايليمينٽري اسڪول، 1600 سيڪنڊري اسڪول ۽ 490 هائر سيڪنڊري اسڪول شامل آهن. سڀني اسڪولن ۾ موجوده داخلا 5.2 ملين آهي جنهن ۾ لڳ ڀڳ 3.09 ملين ڇوڪرا (59 سيڪڙو) ۽ 2.12 ملين نياڻيون (41 سيڪڙو) آهن. تعليم واري وزير چيو ته اسڪولن کان ٻاهر ٻارن جو تعداد 7.8 ملين آهي. وڏي وزير ايندڙ مالي سال دوران 10 لک ٻارن کي اسڪول آڻڻ جو هدف مقرر ڪيو آهي. هن اطمينان جو اظهار ڪيو ته اسڪولن ۾ نياڻين جي داخلا جو تناسب حوصلا افزا آهي. هڪ سوال جي جواب ۾ وڏي وزير کي ٻڌايو ويو ته پرائمري تعليم ۾ داخلا جي شرح 67 سيڪڙو آهي جڏهن ته سيڪنڊري تعليم ۾ اها شرح 22 سيڪڙو آهي. هن پرائمري اسڪولن کي اپ گريڊ ڪندي پرائمري کان پوسٽ پرائمري تعليم ڏانهن منتقلي جي چئلينجن کي منهن ڏيڻ جي ضرورت تي زور ڏنو. وڏي وزير منتقلي جي عمل کي آسان بڻائڻ لاءِ پرائمري ۽ پوسٽ پرائمري اسڪولن ۾ فرق کي ختم ڪرڻ لاءِ ايليمينٽري اسڪولن کي پرائمري اسڪولن ۾ ٻي شفٽ شروع ڪرڻ جي منظوري ڏني. تعليم کاتي سان صلاح مشوري سان سنڌ جي وڏي وزير ضلعي سطح تي ضلعي تعليم آفيسرن جي ڪيترن ئي عهدن کي ختم ڪرڻ جو فيصلو ڪيو، جن ۾ ڊي اي او ايس ايم آءِ ايس، ڊي اي او اڪيڊمڪس، ڊي اي او اسپورٽس ۽ ڊي اي او ڪوالٽي ايشورنس شامل آهن. تعلقي تعليم آفيسرن جو تعداد پڻ گھٽايو ويندو. هر تعلقي ۾ چار بجاءِ هڪ ٽي اي او هوندو. ان کان علاوه ڪارڪردگي کي بهتر بڻائڻ لاءِ 2 ڊي اي اوز (هڪ سيڪنڊري ۽ هڪ پرائمري) بجاءِ هر ضلعي ۾ هڪ ڊي اي او هوندو. ساڳي ريت ڊويزنل سطح تي ٻن بجاءِ هڪ ڊائريڪٽوريٽ آف اسڪول ايجوڪيشن هوندو. وڏي وزير هاءِ اسڪولن کي ماڊل اسڪولن ۾ تبديل ڪرڻ جو فيصلو ڪيو آهي. تعليم جي معيار کي بهتر بڻائڻ لاءِ هر تعلقي ۾ چار ماڊل اسڪول قائم ڪيا ويندا. 26- 2025ع تعليمي سال دوران تقريباً 150 اسڪولن کي ماڊل ادارن طور ترقي ڏني ويندي. 29-2028ع تعليمي سال جي آخر تائين لڳ ڀڳ 600 اسڪولن کي ماڊل اسڪولن ۾ تبديل ڪرڻ جي اميد آهي. اجلاس ۾ اسڪول مئنيجمينٽ ڪميٽين کي مضبوط ڪرڻ، تربيت ۽ ڪميونٽين جي شموليت کي وڌائڻ ۽ اسڪول جي سطح تي ڪلسٽرنگ پاليسي ذريعي اختيارن کي وڌائڻ جو فيصلو ڪيو ويو، جنهن جو مقصد استادن جي تربيتي ادارن جهڙوڪ اسٽيڊا، پي آءِ ٽي اي، ڊي سي اي آر ۽ ٻين جي ادارتي صلاحيت کي وڌائڻ آهي. اسڪول ڪلسٽرنگ پاليسي سڄي صوبي ۾ لاڳو ڪئي ويندي. اسڪولن جي ٽوٽل 1656 ڪلسٽرن جي سڃاڻپ ڪئي وئي آهي. ضلعي تعليمي آفيسر ۽ ڪلسٽر حب اسڪولن جا سربراهه تربيت حاصل ڪندا. وڏي وزير تعليم کاتي کي هدايت ڪئي ته ڪلسٽر حب اسڪولن کي انهن جي لاڳاپيل ڪم جي تفصيل سان آگاهه ڪيو وڃي.26-2025ع تعليمي سال لاءِ هدف 1150 ڪلسٽر آهن جن ۾ ڪاسٽ سينٽر هوندا. وڏي وزير چيو ته ڪيترن ئي اسڪولن ۾ پاڻي، صفائي، واش روم، ڪمپائونڊ وال ۽ سولر پاور جهڙيون ضروري سهولتون نه آهن. هن تعليم کاتي کي هدايت ڪئي ته هيڊ ماسترن کي هڪ مخصوص اسڪول بجيٽ ذريعي انهن سهولتن تائين پهچ حاصل ڪرڻ لاءِ با اختيار بڻايو وڃي. هن 1600 پرائمري اسڪولن کي سيڪنڊري سطح تي اپ گريڊ ڪرڻ جي منظوري ڏني، جيڪي شمسي توانائي ۽ پيئڻ جي پاڻي جي سهولتن سان ليس آهن. مراد علي شاهه، تعليم واري وزير سردار شاهه کي هدايت ڪئي ته هڪ تفصيلي منصوبو تيار ڪيو وڃي جنهن جي مدد سان ايندڙ مالي سال ۾ اسڪول لاءِ هڪ مخصوص بجيٽ رکي ويندي. وڏي وزير صلاحيت وڌائڻ ۽ تربيت سميت مختلف قدمن جي منظوري ڏني جنهن ۾ سڀني ڪلسٽر حب اسڪولن لاءِ لڳاتار پيشيوراڻي ترقي ۽ تدريسي سکيا شامل آهي. هيڊ ماستر سبجيڪٽ ٽيچرز ۽ سبجيڪٽ اسپيشلسٽس لاءِ تربيت، جنهن ۾ آءِ سي ٽي مهارتن جي تربيت ۽ نصاب جو جائزو ۽ اپڊيٽ شامل آهن. مراد علي شاهه بنيادي سکيا جي واڌاري جي تحت شروعاتي ٻار جي سنڀال، تعليم ۾ بهتري ۽ پوسٽ پرائمري اسڪولن ۾ اسٽريم (سائنس، ٽيڪنالاجي، مذهب، انجنيئرنگ، آرٽس، رياضي) ليباريٽرين ۽ مهارتن جي ليباريٽرين جي قيام جي منظوري ڏني. وڏي وزير هاءِ اسڪولن کي ماڊل اسڪولن ۾ تبديل ڪرڻ، ايليمينٽري ۽ هاءِ اسڪولن ۾ سمارٽ ڪلاس روم قائم ڪرڻ جي پڻ منظوري ڏني ۽ تعليم کاتي کي هدايت ڪئي ته سنڌ ۾ ٽيچنگ لائسنس سسٽم لاڳو ڪيو وڃي. هڪ رپورٽ ۾ چيو ويو آهي ته 2022ع جي ٻوڏ ۾ 19808 اسڪول تباهه ٿيا جن مان 4089 اسڪول اي ڊي پي پروگرامن تحت ٻيهر تعمير ڪيا پيا وڃن. سردار شاهه، وڏي وزير کي ٻڌايو ته انهن اسڪولن کي نقصان پهچڻ سان 2.3 ملين ٻارن جي داخلا متاثر ٿي آهي. وڏي وزير تعليم واري وزير کي هدايت ڪئي ته تباهه ٿيل اسڪولن جي نئين سر تعمير جي عمل کي تيز ڪيو وڃي. اجلاس ۾ تعليم وارو وزير سيد سردار شاهه، چيف سيڪريٽري آصف حيدر شاهه، محتسب سنڌ سهيل راجپوت، وڏي وزير جو پرنسپل سيڪريٽري آغا واصف، چيئرمين پلاننگ اينڊ ڊولپمينٽ نجم شاهه، سيڪريٽري اسڪول ايجوڪيشن زاهد عباسي، سيڪريٽري ناڻو فياض جتوئي ۽ ٻيا لاڳاپيل آفيسر موجود هئا.
