گڏيل قومون -09 اپريل (اي پي پي) پاڪستان عالمي برادري جو ڌيان ملٽري اي آءِ ٽيڪنالاجيز خاص ڪري خودمختيار هٿيارن جي پکيڙ سبب پيدا ٿيندڙ ۽ وڌندڙ سيڪيورٽي خطرن کان خبردار ڪندي چيو آهي ته ان جي استعمال سان هٿيارن جي نئين ڊوڙ شروع ٿي سگهي ٿي جيڪا عالمي ۽ علائقائي سلامتي کي غير مستحڪم ڪري سگهي ٿي. گڏيل قومن ۾ پاڪستان جي مستقل نمائندي عاصم افتخار احمد گڏيل قومن جي هٿيارن جي خاتمي واري ڪميشن 2025ع جي عام بحث دوران پاڪستان جو موقف بيان ڪندي ان ڳالهه تي زور ڀريو ته اي آءِ ذريعي هٿيارن جي ڊوڙ کي هوا ڏيڻ کان روڪڻ جي ضرورت آهي، ڇاڪاڻ ته ان سان عالمي امن ۽ سلامتي کي خطرا لاڳو ٿي سگهن ٿا. هن چيو ته مصنوعي ذهانت جي فوجي اثرن جي پيماني ۽ غير روايتي ٿيڻ جي خصوصيت لاءِ گهڻ رخي ۽ جامع رد عمل جي ضرورت آهي. هن چيو ته اسان سمجهون ٿا ته گڏيل قومن کي فوجي ڊومين ۾ اي آءِ سان واڳيل چئلينجز کي منهن ڏيڻ لاءِ عالمي رد عمل ۾ مرڪزي ڪردار ادا ڪرڻ گهرجي. پاڪستاني نمائندي چيو ته فوجي ڊومين ۾ اي آءِ جو استعمال سيڪيورٽي، آپريشنل، فني، اخلاقي، اصولي ۽ قانوني خاص طور عالمي انساني قانون جي تعميل بابت چئلينجز پيش ڪري ٿو. هن چونڊ نقطئه نظر ۽ ورهاست لاءِ ٿيندڙ ڪوششن جي استحڪام کي ترجيح ڏيڻ جي حمايت ڪئي. هن وڌيڪ چيو ته گڏيل قومون سمورن ميمبر ملڪن جي برابر شرڪت سان گڏ قانوني حيثيت ۽ شموليت کي يقيني بڻائڻ لاءِ انهن بحثن لاءِ بهترين عالمي پليٽ فارم فراهم ڪري ٿو. هن 1978ع ۾ هٿيارن جي خاتمي لاءِ وقف جنرل اسيمبلي جي پهرين خصوصي اجلاس جو ذڪر ڪندي چيو ته گڏيل قومن جي هٿيارن جي خاتمي واري ڪميشن جي قيام کان پوءِ ايٽمي هٿيارن جو خاتمو سڀ کان وڌيڪ ترجيح آهي، جڏهن ته ايٽمي هٿيارن جي خاتمي تي اڳڀرائي ۾ واضح گهٽتائي آهي. هن چيو ته ٻئي پاسي ايٽمي پروگرامز جي جدت تي ڪيترائي اربين ڊالر خرچ ڪيا پيا وڃن. هن چيو ته اسان ويجهڙائي ۾ فوجي خرچن ۾ غير معمولي اضافي جو مشاهدو ڪري رهيا آهيون جيڪو هٿيارن جي وڌندڙ ڊوڙ کي هوا ڏئي رهيو آهي، جيڪو هاڻي فني ترقي سان ٽربو چارج ٿي چڪو آهي. پاڪستاني نمائندي نيوڪليئر ڊومين ۾ ڪجهه ملڪن جي امتيازي پاليسين تي پاڪستان طرفان گهري ڳڻتي جو اظهار ڪيو. هن چيو ته ان جي نتيجي ۾ عالمي سلامتي جو ماحول خراب ٿيندو پيو وڃي. تازن سالن ۾ طاقت ۽ جاگرافيائي سياسي هڪجهڙائي ۾ لاڳيتو تيزي آئي آهي. جيڪو اسان کي ان اهم عالمي ترجيح کان وڌيڪ پري وٺي پيو وڃي. هن چيو ته ايٽمي هٿيارن جي خاتمي جي بنيادي هدفن لاءِ اسان جي عزم جو ورجاءُ ڪرڻ اڳ کان به وڌيڪ آهي. هن ان مقصد کي پورو ڪرڻ لاءِ پاڪستان جي نقطئه نظر جو به اشتراڪ ڪيو، رياستن جي هٿيارن جي ڪنٽرول واري فريم ورڪ تحت برابري ۽ اڻ مٽ سيڪيورٽي جا بنيادي اصول، ايٽمي هٿيارن سان ليس رياستن طرفان پنهنجي قانوني ۽ سياسي ذميوارين کي پورو ڪرڻ ۽ هڪ عالمگير، غير مشروط ۽ قانوني طور تي پابند معاهدي ذريعي ايٽمي هٿيارن نه رکندڙ ملڪن کي ايٽمي خطرن کان تحفظ جي ضمانت لاءِ ٻيهر ڪوششن جي توثيق ڪئي. هن روايتي طاقتن ۾ متوازن گهٽتائي تي به زور ڀريو ڇاڪاڻ ته روايتي هٿيارن جي تياري ايٽمي خطرن ۾ حصو وجهي ٿي، ان کان علاوه بنيادي سببن جهڙوڪ خطرا، طاقت جو عدم توازن ۽ حل نه ٿيندڙ تڪرارن کي منهن ڏيڻ جيڪو رياستن کي پنهنجي دفاع لاءِ هٿيار حاصل ڪرڻ تي مجبور ڪري ٿو. پاڪستاني نمائندي گڏيل قومن جي هٿيارن جي خاتمي واري ڪميشن جي ڪم سان گڏ پاڪستان جي تعميري شموليت جي به تصديق ڪئي.
