اسلام آباد – 29 آگسٽ (اي پي پي) نائب وزيراعظم ۽ پرڏيهي وزير سينيٽر محمد اسحاق ڊار ملڪ جي سفارتي ڪوششن کي ”پاڪستان جي تازي تاريخ ۾ سڀ کان متحرڪ دور“ قرار ڏيندي خطي ۽ سڄي دنيا ۾ ٿيندڙ اهم سفارتي ڪاميابين جو اعلان ڪيو آهي. پرڏيهي وزارت ۾ صحافين کي بريفنگ دوران نائب وزيراعظم جولاءِ ۽ آگسٽ دوران ٿيندڙ پنهنجي اعليٰ سطحي دورن، پاليسي مباحثن ۽ گهڻ رخي مصروفيتن جا تفصيل پيش ڪيا ۽ علائقائي امن، عالمي رابطن، واپار جي بحالي ۽ اصولي عالمي حمايت ۾ پاڪستان جي پرڏيهي پاليسي جو واضح بيانيو پيش ڪيو. گڏيل قومن ۾ تاريخي قيادت ۽ عالمي سفارتي ڪاميابين جو حوالو ڏيندي سينيٽر اسحاق ڊار پاڪستان جي سلامتي ڪائونسل جي جولاءِ ۾ صدارت حوالو ڏيندي چيو ته ان دوران ٽي اهم ايونٽس منعقد ٿيا، پاڪستان ڪيترن ئي اجلاسن جي صدارت ڪئي جن ۾ فلسطين تي هڪ اجلاس پڻ شامل هو. پاڪستان جي قيادت ۾ تڪرارن جي پرامن حل جي لاءِ هڪ متفقه قرارداد منظور ڪئي جيڪو هڪ سفارتي سنگ ميل آهي. هن وڌيڪ چيو ته پاڪستان عالمي برادري آڏو پنهنجي موقف کي موثر طريقي سان پيش ڪيو. آمريڪا ۽ يورپ سان لاڳاپن ۾ نئين اڳڀرائي ٿي، واشنگٽن ۾ 28 جولاءِ تي آمريڪي پرڏيهي وزير مارڪو روبيو سان ٻطرفي، علائقائي ۽ عالمي معاملن تي تعميري خيالن جي ڏي وٺ ٿي. هن اٽلانٽڪ ڪائونسل جهڙين ٿنڪ ٽينڪس کي پڻ خطاب ڪيو جتي عدالتي آزادي بابت سندس تبصري کي مقامي سياسي ڌرين غلط طريقي سان پيش ڪيو. هن وضاحت ڪندي چيو ته پاڪستان ۾ عدليه آزاداڻي طور تي ڪم ڪري ٿي، انگريزي بيانن کي سياسي فائدي جي لاءِ موڙڻ افسوسناڪ آهي. هن يورپي يونين ۽ برطانيا جي فضائي پابندين جي خاتمي کي پڻ سفارتي ڪاميابي قرار ڏنو. پاڪستان انٽرنيشنل ايئرلائينز (پي آءِ اي) تي يورپي يونين جي پابندي نومبر 2024ع ۾ هٽائي وئي هئي ۽ هاڻي برطانيا جون پابنديون پڻ ختم ٿي ويون آهن. سيپٽمبر ۾ مانچسٽر جي لاءِ اڏامون ٻيهر شروع ٿينديون. اسحاق ڊار فلسطين جي حوالي سان پاڪستان جي اڻٿڪ حمايت جي توثيق ڪندي فرانس ۽ سعودي عرب جي گڏيل ميزباني ۾ عالمي ڪانفرنس ۽ 25 آگسٽ تي جده ۾ او آءِ سي جي پرڏيهي وزيرن جي هنگامي اجلاس ۾ پنهنجي شرڪت جو پڻ ذڪر ڪيو. هن چيو ته او آءِ سي ۾ پاڪستان نام نهاد ”گريٽر اسرائيل“ جي منصوبي .کي واضح طور تي رد ڪري ڇڏيو، ان کي ”غيرقانوني ۽ ناقابل قبول“ قرار ڏنو. هن ايران – اسرائيل تڪرار دوران پاڪستان جي خاموش سفارتي ڪوششن جو پڻ انڪشاف ڪيو جنهن جي نتيجي ۾ ايران پاڪستان کي حقيقي دوست تسليم ڪيو. ايراني پارليامينٽرينز پنهنجي پارليامينٽ ”شڪريه پاڪستان“ جا نعرا هنيا، اهو پاڻ اسان جي سفارتي قدمن جي ڪاميابي جو داستان بيان ڪري ٿو. نائب وزيراعظم ۽ پرڏيهي وزير اسحاق ڊار 20 آگسٽ تي ڪابل جي دوري کي ”ڪارائتو ۽ اسٽريٽجڪ“ دورو قرار ڏنو جتي پاڪستان، چين ۽ افغانستان جي پرڏيهي وزيرن جي وچ ۾ پناهگيرن، سرحدي سلامتي، واپار ۽ انفراسٽرڪچر ٽه ڌريي ڳالهه ٻولهه ٿي. پاڪستان – افغانستان – ازبڪستان ريلوي جو معاهدو پڻ ٿيو ۽ چين اصولي طور تي سي پيڪ کي افغانستان تائين توسيع ڏيڻ تي اتفاق ڪيو آهي. هن اها به تصديق ڪئي ته پاڪستان ۽ چين 2026ع ۾ سفارتي لاڳاپن جي 75هين سالگرهه ملهائيندا جنهن جي لاءِ ثقافتي ۽ اقتصادي تقريبن جو هڪ سلسلو جوڙيو ويو آهي. چين جي زراعت، کاڻين جي کوٽائي ۽ صنعتي سيڙپڪاري ۾ وڌندڙ دلچسپي آهي ۽ 1000 پاڪستاني گريجوئيٽس کي اعليٰ زرعي تعليم جي لاءِ چين موڪليو پيو وڃي. هن چيو ته بنگلاديش (23 – 24 آگسٽ) جي دوري دوران بنگلاديش نيشنل پارٽي (بي اين پي) ۽ جماعت اسلامي سميت سمورين وڏين پارٽين جي سربراهن سان مڪمل سفارتي رابطو ڪيو. ويزا ختم ڪرڻ، واپاري تعاون ۽ ثقافتي مٽاسٽا سميت ڪيترن ئي شعبن ۾ ڇهن يادداشتن تي صحيحون ٿيون. هن سارڪ جي بحالي جي لاءِ پڻ زور ڏنو ۽ چيو ته بنگلاديش پرزور حامي آهي پر هڪ ملڪ جي مزاحمت اڃان به رڪاوٽ آهي. برطانيا جي پنهنجي دوري (17 – 19 آگسٽ) دوران اسحاق ڊار ڊپٽي وزيراعظم اينجلا رينر، پارليامينٽرينز ۽ دولت مشترڪه جي سيڪريٽري جنرل سان ملاقات ڪئي. لنڊن ۾پ اڪستان هاءِ ڪميشن ۾ ڊيجيٽل پنجاب لينڊ رڪارڊ ۽ ”ون ونڊو“ پاسپورٽ جاري ڪرڻ جي نظام سميت پاڪستاني برادري تي مرڪوز وڏيون خدمتون متعارف ڪرايون ويون. نائب وزيراعظم چيو ته پاڪستان جي پرڏيهي پاليسي اقتصادي مفادن سان واڳيل آهي، اسان علائقائي ڳالهه ٻولهه ۽ عالمي مڪالمي کي جوڙي رهيا آهيون، اسان جي پرڏيهي پاليسي اصولن تي ٻڌل آهي ۽ پاڪستاني عوام جي خواهشن موجب آهي. هن اهو به انڪشاف ڪيو ته ”برطانيا – پاڪستان بزنس ايڊوائيزري ڪائونسل“ قائم ڪئي وئي آهي ته جيئن واپار ۽ سيڙپڪاري جي وهڪري ۾ اضافو ٿي سگهي جنهن سان پاڪستان جي اقتصادي سفارتڪاري جي عزم کي وڌيڪ سگهه ملندي. پنهنجي خطاب جي پڄاڻي تي پرڏيهي وزير اسحاق ڊار چيو ته ڀلي عالمي امن فورمز ۾ مشغول ٿيڻو هجي، علائقائي واپاري قدم هجن يا تڪرارن جي ثالثي، پاڪستان هڪ پراعتماد ۽ فعال سفارتي رستي تي واپس اچي ويو آهي. هن وڌيڪ چيو ته پاڪستان جي پرڏيهي پاليسي جون ڪاميابيون نه رڳو عالمي لاڳاپن کي مضبوط بڻائي رهيون آهن پر ملڪ جي اندر به اقتصادي استحڪام ۽ ترقي ۾ مددگار ثابت ٿي رهيون آهن.
