اسلام آباد-06 آگسٽ (اي پي پي)رٿابندي، ترقي، سڌارن ۽ خصوصي قدمن واري وفاقي وزير پروفيسر احسن اقبال چيو آهي ته پاڪستان جي تاريخ ۾ پهريون ڀيرو ڊجيٽل زرعي آدمشماري ڪاميابي سان مڪمل ڪئي وئي آهي جيڪا ملڪ جي زرعي پاليسين ۾ سائنسي بنيادن تي انقلاب آڻيندي. هو نيشنل ايگريڪلچر ريسرچ سينٽر (اين اي آر سي) اسلام آباد ۾ ”زرعي آدمشماري 2024ع“ جي رپورٽ جاري ڪرڻ جي موقعي تي خطاب ڪري رهيو هو. وفاقي وزير چيو ته هيءَ آدمشماري رڳو ٻنين، جانورن يا هارين جي ڳڻپ ناهي پر پاڪستان جي زرعي نظام، وسيلن، پيداواري صلاحيت، پاڻي، زمين جي استعمال، فصلن جا قسم، زرعي مشينري جي استعمال ۽ لائيو اسٽاڪ جي صورتحال جو هڪ مڪمل ۽ شفاف عڪس فراهم ڪري ٿي جيڪا پاليسي سازي لاءِ سنگ ميل جي حيثيت رکي ٿي. احسن اقبال چيو ته گذريل آدمشمارين (2004ع، 2006ع، 2010ع) کانپوءِ هڪ ڊگهي وقفي کانپوءِ آخرڪار پاڪستان سائنٽيفڪ ۽ ايڊوانس بيسڊ پلاننگ لاءِ ڊيٽا گڏ ڪئي آهي. هن چيو ته گذريل ٻن ڏهاڪن ۾ سڄي ملڪ ۾ زرعي منصوبابندي رڳو ڪاٿن ۽ قياس آراين تي ٻڌل رهي، پر هاڻي درست انگن اکرن جي مدد سان زرعي حقيقتن کي نظر ۾ رکندي فيصلا ڪري سگهبا. هن واضح ڪيو ته 2022ع ۾ موجوده حڪومت جي اقتدار ۾ اچڻ کانپوءِ فيصلو ڪيو ويو ته ايندڙ عام چونڊن کان اڳ هڪ نئين ۽ شفاف آدمشماري ڪئي ويندي، جيڪا ڊجيٽل طريقي سان ٿيندي. ان سلسلي ۾ نادرا ۽ اسپارڪو جي مدد سان جيوٽيگنگ، سيٽلائيٽ اميجنگ ۽ جديد ٽيڪنالاجي استعمال ڪئي وئي ته جيئن هر گهر ۽ ٻني جو مڪمل رڪارڊ جوڙي سگهجي. وفاقي وزير زرعي آدمشماري 2024ع جا ڪجهه اهم نتيجا ڪڍندي ٻڌايو ته پاڪستان جي ڪل پوکيءَ لائق ايراضي 42.6 ملين ايڪڙن کان وڌي 52.8 ملين ايڪڙ ٿي چڪي آهي. فارم هائوس هولڊرز جو انگ 8.3 ملين کان وڌي 11.7 ملين ٿي ويو آهي. سراسري فارم سائز 6.4 ايڪڙ کان گهٽجي 5.1 ايڪڙ ٿي ويو آهي، جيڪو ڳڻتي جوڳو آهي ڇاڪاڻ ته ان سان اڪانومي آف اسڪل متاثر ٿيندو آهي. لائيو اسٽاڪ جي آبادي 143 ملين کان وڌي 251 ملين ٿي چڪي آهي جنهن ۾ ساليانو 3 سيڪڙو کان وڌيڪ جو اضافو ڏسڻ ۾ آيو آهي. وفاقي وزير چيو ته ماضي ۾ زراعت جي پاليسي منتشر ۽ پراڻي ڊيٽا تي ٻڌل هئي جنهن سبب پائيدار ترقي ممڪن نه ٿي سگهي تنهن هوندي به هاڻي هڪ مڪمل ڊيٽا سيٽ دستياب آهي جنهن جي بنياد تي سمارٽ سبسڊي ۽ ڪريڊٽ اسڪيمز، وسيلن جي منصفاڻي ورڇ، موسمياتي تبديلين کي منهن ڏيڻ جي حڪمت عملي، ايگري بزنس، فوڊ پراسيسنگ، ويليو چينز ۽ ايڪسپورٽس ۾ سيڙپڪاري، ننڍن آبادگارن، عورتن، نوجوانن لاءِ ٽارگيٽيڊ پروگرامز جوڙي سگهجن ٿا. هن چيو ته هزارين تربيت يافته اهلڪار، نادرا، پي بي ايس، صوبائي حڪومتن، ضلعي انتظاميه ۽ عالمي پارٽنرز، خاص ڪري ايف اي او جي تعاون سان هي آدمشماري مڪمل ڪئي وئي جيڪا هڪ قومي ڪاميابي جي علامت آهي. احسن اقبال چيو ته هاڻي اصل چئلينج هي آهي ته اسان ان ڊيٽا کي ڪهڙي طرح استعمال ڪريون ٿا. صرف ڊيٽا گڏ ڪرڻ ڪافي ناهي پر ان سان فيصلا ۽ رٿابندي ڪري زراعت کي سائنسي بنيادن تي هموار ڪرڻ پوندو ته جيئن آبادگار خوشحال ٿين، ٻهراڙي جي معيشت مستحڪم ٿئي، پاڪستان خوراڪ ۾ پاڻڀرو ٿي سگهي. هن چيو ته وزيراعظم محمد شهباز شريف جي ويزن ”اڏام پاڪستان“ تحت ملڪ جي سمورن شعبن جي ڊجيٽل تبديلي جاري رهي ۽ زرعي آدمشماري ان جو هڪ اهم ٿنڀ آهي. احسن اقبال چيو ته هي رپورٽ هڪ پڄاڻي ناهي پر ڊيٽا تي زرعي انقلاب جي سفر جي شروعات ٿي آهي جيڪا ايندڙ 10 سالن ۾ پاڪستان ۾ هڪ ٽريلين ڊالر اڪانومي بڻائڻ ۾ ڪردار ادا ڪندو. وفاقي وزير ستين زراعت شماري ”2024 جامع ڊجيٽل شماري“ جي نتيجن جو باضابطه اعلان نيشنل ايگريڪلچر ريسرچ سينٽر (اين اي آر سي) آڊيٽوريم ۾ ڪيو جيڪو پاڪستان جي شمارياتي تاريخ ۾ هڪ اهم سنگ ميل آهي، ان زراعت شماري ۾ زراعت، چوپائي مال ۽ زرعي مشنيري کي شامل ڪيو ويو آهي. ان موقعي تي وفاقي وزير انگ اکر گڏ ڪرڻ ۾ جدت، شفايت ۽ درستگي متعارف ڪرائڻ تي پاڪستان جي شماريات واري اداري جي ڪوششن کي به ڀرپور ساراهيو جيڪو ملڪ جي معاشي ترقي ۽ خوشحالي لاءِ نوان رستا فراهم ڪندي. هن چيو ته جي ڊي پي، روانگي واپار ۽ روزگار ۾ نمايان ڪردار ادا ڪرڻ سبب زراعت پاڪستاني معيشت ۾ ڪرنگهي جي هڏي جي حيثيت رکي ٿي، ان جي اهميت کي نظر ۾ رکندي، پاڪستان جي پلاننگ ڪميشن ستين زراعت شماري جو هڪ جامع آغاز ڪيو جيڪو اقتصادي سڌارن ۽ ڊيٽا تي ٻڌل پاليسي سازي ۾ هڪ تاريخي سنگ ميل آهي، هي قدم پاڪستان حڪومت جي ”اڏام پاڪستان“ جي قدمن سان هم آهنگ آهي، جيڪو فائيو ايز جي فريم ورڪ تحت 2047ع تائين پاڪستان کي 3 کرب ڊالر جي معيشت ۾ تبديل ڪرڻ جو عزم رکون ٿا. ستين زراعت شماري 2024ع جي ذريعي پهريون ڀيرو پاڪستان ۾ زرعي منصوبابندي کي بهتر بڻائڻ لاءِ سڄي ملڪ ۾ مڪمل طور تي جامع ڊجيٽل طريقيڪار کي ڪاميابي سان لاڳو ڪيو ويو آهي جنهن ۾ جديد ٽيڪنالاجي جهڙوڪ ريئل ٽائيم ميپنگ (Real Time Mapping)، جيو ٽيگنگ ۽ پاڻمرادي ڊيٽا جو نظام شامل آهي ته جيئن وسيلن جي موثر انتظام جي هڪ بنياد طور ڪم ڪندا ڪندا ان وڏي پئماني تي منعقد آپريشن جي ڪاميابي 7000 کان وڌيڪ تربيت يافته عملو، صوبائي ادارن، ايف اي ۽ تعليمي ادارن جي ڀرپور تعاون جي ڪري ممڪن ٿي. ان سنگ ميل کي حاصل ڪرڻ پاڪستان جي شماريات واري اداري لاءِ فخر آهي. ان تقريب جي پڄاڻي صوبائي نتيجن جي اعلان تي ٿي. 6 مهينن جي مختصر مدي ۾ پڄاڻي تي پهچندڙ ان وڏي مشق ۾ مسلسل تعاون، چاهه ۽ محنت جي اعتراف ۾ آفيسرن ۽ اهلڪارن ۾ اعزازي شيلڊز ورهايون ويون. پاڪستان جي شماريات واري اداري پنهنجي ويب سائيٽ تي حتمي نتيجا جاري ڪري ڇڏيا آهن، زراعت شماري جون تفصيلي ٽيبلز، چارٽس ۽ ميٽا ڊيٽا پاليسي سازن، محققن ۽ ترقياتي حصيدارن لاءِ آن لائن دستياب هوندي.
